Zašto naglo mijenjamo raspoloženje?- Pitanje je koje ljudi zabrinuto sve češće postavljaju, tokom ovog savremeno užurbanog načina života.

Do nagle promjene raspoloženja dolazi u situacijama kada je čovjek pod pritiskom iz određenih razloga, van lične kontrole emocija. U zavisnosti da li je riječ o razlogu prolazne prirode, ili pak o razlogu hroničnog stanja, postoji mogućnost poremećaja raspoloženja.

Prema rezultatima svjetskih psiholoških istraživanja, poremećaj raspoloženja je jedan od najčešćih naslijednih psiholoških poremećaja. Osim naslijeđa na raspoloženje bitno utiču i spoljašni (socijalni) faktori poput socio-ekonomske situacije, posla, obaveza i sl.

U biti glavni rizikofaktori nastanka poremećaja raspoloženja su: blisko srodstvo (roditelji, braća i sestre i sl.) oboljelo od ovog poremećaja; stresni periodi u životu uslijed privatnih i poslovnih problema; velike promijene u životu kao što su smrt bliske osobe, promjena mjesta stanovanja, razvod, gubitak posla…

Poremećaj raspoloženja se javlja u različitim oblicima, u zavisnosti od načina i jačine dejstva na psihičko stanje, a samim tim i na cjelokupan kvalitet čovjekova života.

Tako postoji poremećaj raspoloženja tokom kojeg dominiraju samo depresivne epizode (depresija), kao i poremećaj raspoloženja tokom kojeg se na depresivnu epizodu nadovezuje manična epizoda (bipolarni poremećaj raspoloženja).

Depresivne epizode karakterišu nezadovoljstvo, razdražljivost, niže samopouzdanje i samopoštovanje, niži nagoni, usporenost, smanjena volja i koncentracija.

Manične epizode karakterišu vrlo povišeni nagoni i volja, bujica ideja, ubrzan govor i pokreti tijela, vrlo povišen osjećaj razdraganosti i samopouzdanja…

Treba naglasiti da nisu sve promjene raspoloženja direktno znak psihičkog poremećaja.

emotions-371238_640

Potpuno je normalno biti tužan zbog nekog nemilog životnog događaja kao što je smrt drage osobe, raskid, razvod, gubitak posla i sl., ili biti srećan zbog nekog milog događaja kao što je susret sa dragim ljudima, zaposlenje, završetak škole, rođendan i sl.

Naime, sve dok je intezitet i oblik emocija prikladan datim događajima, koji su prolazne prirode, nakon kojih čovjek uobičajeno nastavlja sa svojim životnim aktivnostima, u pitanju je uobičajen normalan protok emocija (tuga,strah, bol, sreća), koji je dio svakodnevnog života, i kao takvog treba ga razlikovati od patoloških stanja ili poremećaja raspoloženja.

Poremećaj raspoloženja nastaje kada se emocije nađu u disfunkciji, i nemogućnosti protoka u skladu događaja prolazne prirode, preoblikujući se u hronično stanje, smijenjajući se u toku mjeseca ili u toku dana („ujutro nasmijan, naveče u suzama ili u bijesu“), ili sezonski („depresivne jeseni i zime, proljećni umor, ljetni nemir“), trajući doživotno.

Ako se ne liječi, poremećaj raspoloženja može negativno uticati na sve oblasti života (i na privatnom i na poslovnom domenu), i dovesti do ozbiljnih problema, poput problema sa zloupotrebom psihoaktivnih supstanci (narkotici, alkohol), sa zakonom, finansijama, vezom, izolacijom i usamljenošću, lošim rezultatima na poslu ili školi, što može da eskalira u slonosti ka samoubistvu.

Zato su od velike važnosti lični uvid o postojanju problema sa raspoloženjem, volja za promjenom destruktivnog načina razmišljanja i ponašanja, te prihvatanje pomoći drugih, u vidu socijalne podrške (srodnika, prijatelja, kolega i sl.), psihološke podrške (psihologa i psihoterapeuta), i ukoliko je potrebno psihofarmakoterapije (psihijatra). Ovakvi vidovi podrške su sve zastupljeniji u svijetu, a tabu zasnovan na strahu da će neko nekoga proglasiti manje vrijednim, koji je jedan od bazičnih razloga ne prihvatanja pomoći, se sve više prevazilazi. Naime, potpuno je normalno i poželjno da čovjek brine o svom zdravlju, kako o fizičkom, tako i o psihičkom, s obzirom da tako pozitivno utiče na kompletan kvalitet života.

Dragica Bošnjak, magistar psihologije – Asocijacija psiholoških i poligrafskih ispitivanja